Коррупцияга қарши курашишда куч ва имкониятларини бирлаштиришмиз давр талабидир
Ҳуқуқшунос Т.Тухтасинов
Коррупция муаммосига жаҳоннинг деярли ҳар бир мамлакатида дуч келиш мумкин бўлган энг жирканч муаммолардан бири бўлиб, сўнгги йилларда халқаро миқёсда трансмиллий жиноят сифатида томонидан кенг муҳокама қилинаётган мавзулардан бири эканлиги хеч биримизга сир эмас. Коррупция иллатига қарши курашиш фақатгина давлатнинг ёки муайян бир ташкилотнинг вазифаси бўлиб қолмасдан, балки бу кенг жамоатчиликдан ва ҳар бир шахсдан юксак масъулият ҳамда ҳуқуқий билмини талаб этади.
Коррупция маълум бир соҳага эмас, балки бутун жамият тараққиётига тўғаноқ бўлишини унматмаслигимиз, давлатни ич-ичидан емирадиган ана шундай иллат – коррупция ва порахўрлик, айнан шу иллат сабабли кўплаб давлатларнинг инқирозга юз тутгани ҳам тарихдан маълум.
Мамлакатимизда коррупциянинг олдини олиш ва унга қарши муросасиз курашишнинг илғор халқаро стандартларга асосланган тизимини жорий этиш бўйича изчил чоралар кўрилмоқда.
Ўзбекистон Республикасининг 2017 йил 3 январдаги “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги ЎРҚ-419-сон Қонунида “Коррупцияга қарши курашиш соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари энг аввало аҳолининг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданиятини юксалтириш, жамиятда коррупцияга нисбатан муросасиз муносабатни шакллантириш, давлат ва жамият ҳаётининг барча соҳаларида коррупциянинг олдини олишга доир чора-тадбирларни амалга ошириш, коррупцияга оид ҳуқуқбузарликларни ўз вақтида аниқлаш, уларга чек қўйиш, уларнинг оқибатларини, уларга имкон берувчи сабаблар ва шарт-шароитларни бартараф этиш, коррупцияга оид ҳуқуқбузарликларни содир этганлик учун жавобгарликнинг муқаррарлиги принципини таъминлашдан иборат эканлиги таъкидланиб ўтилган.
Шунингдек, таълим муассасаларида коррупцияга қарши курашиш соҳасидаги ҳуқуқий таълим ва тарбия берилишида давлат таълимни бошқариш органлари ва таълим муассасалари коррупцияга қарши курашиш соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишларини инобатга олган ҳолда таълим муассасаларида ҳуқуқий таълим ва тарбияга, мутахассисларни касбий тайёрлашнинг сифатини оширишга, таълим дастурларини доимий равишда такомиллаштириб боришга қаратилган чора-тадбирларни ишлаб чиқишлиги алохида кўрсатилиб ўтилиши билан биргаликда давлат органлари ва фуқаролик жамияти институтларининг коррупцияга қарши курашишда куч ва имкониятларини бирлаштириб, яхлит бир тизим яратиш ҳамда соҳага оид миллий қонунчиликни такомиллаштириш имконини берди.
Коррупцияга қарши курашиш давлат сиёсати даражасига кўтарилиб, унга қарши курашиш чора-тадбирларини ишлаб чиқиш ва амалиётга татбиқ этиш, соҳани тартибга солувчи ҳуқуқий механизм ва институционал тизимлар яратиш ишлари изчиллик билан давом эттирилиб борилмоқда.
Давлат органлари ва ташкилотларининг фаолиятида очиқлик, ошкоралик ва шаффофликни таъминлаш ҳамда мансабдор шахсларнинг аҳоли олдидаги ҳисобдорлигини йўлга қўйиш орқали давлат бошқарувида самарали ва таъсирчан жамоатчилик назоратини амалга ошириш учун зарур шароитлар яратиш билан биргаликда, коррупциявий хавфларни аниқлаш ва тизимли таҳлил қилиш, уларни келтириб чиқарувчи омилларни бартараф қилиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Президенти 2020 йил 29 июнда “Ўзбекистон Республикаси коррупцияга қарши курашиш агентлиги фаолиятини ташкил этиш тўғрисида”ги ПҚ-4761-сон Қарори қабул қилган.
Ўзбекистон Республикасининг “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги қонуни 81-моддасига асосан Коррупцияга қарши курашиш агентлигига коррупциянинг олдини олиш ва унга қарши курашиш соҳасидаги давлат сиёсатинишакллантириш ва амалга ошириш вазифаси юклатилган бўлиб, ушбу вазифа доирасида Агентлик вазирлик ва идораларнинг коррупциянинг олдини олиш ва унга қарши курашиш соҳасидаги фаолиятини мувофиқлаштиради ҳамда уларнинг биргаликда самарали фаолият юритишини ташкил этишлиги кўрсатилиб ўтилган.
Хулоса ўрнида яна бир бора таъкидлаб ўтишимиз керак, коррупция, жамиятда адолатсизлик, тенгсизлик ва аҳолининг норозилигига олиб келиши билан биргаликда, соҳадаги ислоҳотларнинг натижасига салбий таъсир этмай қолмайди. Фуқароларда ҳуқуқий онг ҳамда ҳуқуқий маданиятнинг етарли даражада эмаслиги, ўз ҳақ-ҳуқуқини ҳимоя қила олмаслиги жамиятда адолат мезонининг бузилишини олиб келиши коррурпцияни барқарор ривожланиши учун энг мухим омилни барқарор ривожланишига омил яратиб беради. Жамиятда устувор соҳа — таълим тизимида таҳсил оладиган ўсмирлар, ёшлар, шу билан биргаликда юртимизда истиқомат қилаётган барча фуқаролар онгида толерантликни уйғотиш орқали “Жамиятда порахўрлик иллатини енгиб бўлмайди”, деган фикрни бартараф этиши бугунги куннинг энг долзарб муаммоси эканлигини унитмаслигимиз лозим.
